Geschiedenis van Anjer Anjelier Dianthus

Dianthus, anjelier of anjer?

Hoe komt de anjer aan de naam dianthus?

De botanische naam van Anjer is Dianthus. Deze naam is waarschijnlijk aan de bloem gegeven door de Griekse botanicus Theophrastrus. De naam ‘Dianthus’ is afgeleid van Dios, wat God en Anthos wat bloem betekent. Een Goddelijke bloem dus.

anjer-anjelier-dianthus

Geschiedenis van de anjer

De geschiedenis van de anjer gaat ver terug in de tijd. Op de website van Volkoomen is veel informatie te vinden over de dianthus. Hieronder een stukje van deze geschiedenis uitgelicht.

Dianthus als geneesmiddel

“Meer bekend werd de dianthus door Lodewijk IX die in 1270 zijn tweede kruistocht ondernam en met 60.000 man Tunis belegerde toen er een pestachtige ziekte uitbrak. De koning, die de kracht van vele kruiden kende, veronderstelde dat in een land waar zulke ziektes ontstonden ook geneesmiddelen zouden groeien die als tegenmiddel zouden dienen. Hij besloot in eigen persoon de plantenrijkdom van Afrika te onderzoeken.

En zie, op dorre bodem ontdekt hij een sterk riekende bloem die hij vanwege die eigenschap nagelbloem noemde omdat de geur veel van de Indische kruidnagel had. Hij laat uit deze bloem een mengsel bereiden waardoor, naar men beweert, vele zieken genezen werden. Evenwel werd de koning zelf slachtoffer en stierf op 23 augustus van hetzelfde jaar. De kruisvaarders namen de anjer van de heilige Lodewijk mee en vlochten de wonderen van deze bloem in de dood van de koning die door paus Bonifatius VIII in 1297 heilig werd verklaard.” Volgens Volkoomen.

Dianthus in de middeleeuwen

In de middeleeuwen kweekt men de dianthus veel in kloostertuinen. Vooral in die van de orde der Kartuizers. Er is een schilderij van schilder Francisco de Zurbarán: “Maria beschermt de Kartuizers(La Virgen de las Cuevas)” waarop ook anjers zijn afgebeeld aan de voeten van Maria.

Onder leiding van Lodewijk de Heilige wordt de anjer uit de stad Tunis meegenomen. Deze anjer is de stamvader van de tegenwoordige kasanjer, Dianthus caryophyllus. In de 14e eeuw komt de anjer veel voor in diverse geschriften van botanici, in de 15e eeuw is de anjer prominent aanwezig in schilderijen.

Naamgeving anjer, anjelier

“Toen het gewas voor de botanische rechtbank van Linnaeus kwam hield die zich aan de overlevering van goede diensten die het aan de heilige Lodewijk bewezen zou hebben. Hij doopte het Dianthus caryophyllus, de kruidnagelachtige godsbloem.” Volgens Volkoomen.

In Nederland staat de dianthus vooral bekend als anjer of anjelier. Waar deze naam precies vandaan komt is niet heel bekend. Waarschijnlijk  zijn de bloemen via Anghera aan het Lago Maggiore overgebracht naar Nederland. Hier aangekomen kregen ze van de geleerde heren de naam: ‘caryophylli anglerii’ waarvan de laatste naam in de volksmond veranderde in anjelier, anjer.

Anjers in vele kleuren

De Giardino dei Semplici, de botanische tuin in Florence, Italië opgericht december 1545 door Cosimo I De’Medici, is een van de oudste botanische tuinen ter wereld. De dianthus behoorde daar tot de planten van het Morgenland (waarmee het Oosten, de Oriënt wordt bedoelt). Hier in de tuinen van de Medici werd de dianthus gecultiveerd. Voor het grootste deel van Europa kwam de anjer uit Oost-Europea aan. Lange tijd hoort men niets van anjers tot de tuinman van de verfijnde burgercultuur van de 16de eeuw de plant omarmde.

In Engeland vertoont het gewas zich in de 16de eeuw. John Gerard (ca.1545-1612), de hofbloemist van koningin Elisabeth, krijg de eerste mooie anjelier uit Polen in 1597. Een gele anjer door een koopman uit Polen meegebracht. Volgens anderen zouden Vlamingen haar daar gebracht hebben in 1567.

Vanaf die tijd wordt de anjer pas in vele kleuren gekweekt. De tuinlieden uit Italië, Frankrijk, Duitsland, Holland en Engeland, met hun respectievelijke idealen van schoonheid over deze bloem, introduceerden zo veel variëteiten dat Gerard in 1597 vermeldt dat de beschrijving van elke nieuwe net zo moeilijk is als het nummeren van zand.

Anjer als modebloem

In de 17de eeuw, toen men de Hollandse bolgewassen moe was geworden, wordt de anjer een modebloem. Waarschijnlijk vooral te danken aan de lange bloei in de zomer. Door de weelderige bloei wordt het bij steeds grotere vervolmaking niet alleen de gezochte bloem van de voorname wereld maar ook de lieveling van het volk. Overal komen dwepers met de anjelier tevoorschijn en overal strijdt men voor de oorsprong van een of ander soort.

Van toen af aan stortte men zich op een dolzinnige manier op het cultiveren van de dianthus. John Parkinson kende in 1629 al een 50 soorten en verdeelde ze in twee klassen, de carnations (grote anjer) en de gilly flowers, (kleine anjer) Het was de lievelingsbloem van Henrietta Maria, de vrouw van Karel I. Deze koninklijke belangstelling maakte ze aantrekkelijk en, doordat particulieren ze konden krijgen, kwamen ze al gauw in ontelbare soorten. Het beroemdst was de bloemist Faggy van Westminster. Heel Londen sprak over zijn anjers. Men betaalde voor een enkele plant een pond sterling of meer. Het was in die tijd het kostbaarste sieraad van de hoge aristocratie. Een anjelierenkrans die een hertog van Devonshire op een feest droeg kostte 2000 gulden of 100 pond sterling.

Bron: volkoomen.nl | Wikipedia

Lees meer: Symboliek van anjer

Volgt u ons al op Social media? We zijn te vinden op: FacebookInstagramYouTube en Pinterest